Czy mowa może pachnieć i smakować? Czy logopeda może pracować z językiem… przez zmysły inne niż słuch i wzrok? Odpowiedź brzmi: tak! Poznaj moc multisensorycznego podejścia i dowiedz się, jak zapach i smak mogą wzmacniać terapię logopedyczną.
🔍 1. Dlaczego w ogóle zapach i smak?
Mowa i artykulacja to nie tylko praca mięśni – to złożony proces sensoryczny. Zapach i smak mają ogromny wpływ na:
- pobudzenie układu nerwowego,
- aktywację mięśni aparatu artykulacyjnego (język, wargi, podniebienie),
- budowanie pozytywnych skojarzeń z terapią – szczególnie u dzieci z trudnościami emocjonalnymi.
🧠 2. Zmysły w terapii – co mówi neurobiologia?
- Zapachy są silnie powiązane z układem limbicznym (emocje i pamięć). To dlatego zapach wanilii może wywołać uczucie bezpieczeństwa.
- Smak stymuluje jamę ustną – wspiera świadomość języka, warg, policzków (czyli tzw. czucie proprioceptywne).
- Oba zmysły mogą wspierać dzieci z obniżonym napięciem mięśniowym w obrębie twarzy, nadwrażliwościami oralnymi lub problemami z jedzeniem.
🍓 3. Praktyczne zastosowania – pomysły do gabinetu
➤ Ćwiczenia zapachowe:
- „Co czuję?” – dziecko wącha pojemniczki z naturalnymi zapachami (cytryna, mięta, cynamon) i nazywa je. Dodatkowe ćwiczenie: powtórzenie głoski z nazwą zapachu (np. m jak mięta).
- Aromaterapia relaksacyjna – np. lawenda przed ćwiczeniami wymagającymi skupienia.
➤ Ćwiczenia smakowe:
- Lizaki logopedyczne – nie tylko nagroda, ale też forma ćwiczenia języka (lizanie w różnych kierunkach).
- Smakowe zgadywanki – dziecko próbuje coś posmakować z zamkniętymi oczami i opisuje smak: kwaśny, słodki, gorzki? Można dołączyć ćwiczenia artykulacyjne.
🧩 4. Dla kogo takie podejście działa najlepiej?
- Dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej,
- Dzieci z opóźnionym rozwojem mowy i niską motywacją,
- Dzieci z trudnościami w nazywaniu emocji i potrzeb – zapachy/smaki mogą być punktem wyjścia do rozmowy,
- Dzieci z zaburzeniami oralno-motorycznymi.
❗ 5. O czym warto pamiętać?
- Zawsze pytaj o alergie i nadwrażliwości!
- Daj dziecku wybór – nie każdy zapach czy smak będzie przyjemny.
- Zadbaj o bezpieczeństwo i higienę – np. jednorazowe łyżeczki, bawełniane patyczki do nanoszenia zapachów.
🎯 Na zakończenie: więcej niż mowa
Multisensoryczne podejście to nie tylko trend – to powrót do holistycznego patrzenia na dziecko. Mowa nie powstaje w izolacji – rośnie w ciele, emocjach i… zmysłach. A czasem wystarczy zapach cytryny, by język poruszył się chętniej.