Postawa i oddech a wady wymowy – jak ciało wpływa na sposób, w jaki mówimy
Dlaczego postawa ciała ma znaczenie?
Choć wydaje się, że mowa to tylko praca języka i warg, w rzeczywistości proces mówienia angażuje całe ciało. Prawidłowa postawa stanowi fundament dobrej artykulacji – wpływa na swobodę oddechu, napięcie mięśniowe i ustawienie głowy, żuchwy oraz języka.
Jeśli ciało jest zgarbione, barki opadają, a głowa wysunięta do przodu, przepływ powietrza zostaje zaburzony. W efekcie dziecko oddycha płytko, często przez usta, co prowadzi do nieprawidłowej pracy mięśni artykulacyjnych i może sprzyjać wadom wymowy.
Rola oddechu w prawidłowej mowie
Oddech to podstawa fonacji – czyli wytwarzania dźwięków. W logopedii ogromne znaczenie ma tzw. oddech torakalno-przeponowy (brzuszny), który pozwala mówić płynnie, bez napięcia i przerw.
Dzieci, które oddychają przez usta lub mają skrócony tor oddechowy, często szybciej się męczą podczas mówienia, mówią cicho lub niewyraźnie. Brak właściwego oddechu może też wpływać na intonację, tempo i rytm mowy.
Dlatego w terapii logopedycznej ćwiczenia oddechowe są niezbędnym elementem pracy nad wymową – uczą kontroli wydechu, wydłużania fazy mowy i utrzymania prawidłowej postawy ciała.
Jakie problemy mogą wynikać z nieprawidłowej postawy i oddechu?
Nieprawidłowa postawa i oddech mogą prowadzić do:
- wad artykulacyjnych (np. seplenienia, rotacyzmu, deformacji głosek),
- nosowania otwartego lub zamkniętego,
- problemów z emisją głosu i jego natężeniem,
- zbyt płytkiego lub przerywanego oddechu,
- zwiększonego napięcia mięśni twarzy i szyi.
Z czasem te trudności mogą się utrwalać i wymagać dłuższej terapii logopedycznej oraz wsparcia fizjoterapeuty czy terapeuty integracji sensorycznej.
Jak można wspierać dziecko?
Kluczem do sukcesu jest holistyczne podejście – czyli praca nie tylko nad samą artykulacją, ale też nad całym ciałem.
Terapia powinna obejmować:
- naukę prawidłowego toru oddechowego,
- ćwiczenia posturalne i równoważne,
- pracę nad świadomością ciała i relaksacją mięśni,
- połączenie ćwiczeń oddechowych z elementami ruchu i zabawy.
Dzięki temu dziecko uczy się mówić swobodnie, z prawidłowym wsparciem oddechowym i w naturalnej pozycji ciała.
Mowa zaczyna się w ciele.
Postawa, oddech i napięcie mięśniowe mają bezpośredni wpływ na sposób, w jaki mówimy. Dlatego skuteczna terapia logopedyczna często łączy ćwiczenia artykulacyjne z oddechowymi i posturalnymi.
Zrozumienie tej zależności pozwala nie tylko poprawić wymowę, ale też wspiera rozwój motoryczny, koncentrację i pewność siebie dziecka.